Duivels dilemma: Orgaandonatie
Donorregistratie ja of nee? Enkele voors en tegens van een gevoelig onderwerp. Het lijkt zo simpel: Als iemand overlijdt, zouden organen van overledenen automatisch ter beschikking moeten kunnen komen voor hergebruik. Dat is simpel gezegd het wetsvoorstel, waarover de Eerste Kamer dinsdag 13 februari zal stemmen. In dit artikel komen aan de orde: Voor, tegen, vervolg, alternatieven, eigen keus.
Voor:
Let wel: In Nederland staan heel wat patiënten op de wachtlijst voor vervangende organen. Je zult maar wekelijks meerdere keren een nierdialyse krijgen in het ziekenhuis, omdat je nieren niet meer (goed) werken. Of wachten op een hoornvliesoperatie. Je zult maar afhankelijk zijn van vervangende organen die het leven weer dragelijk en menselijk maken. Willen we niet met z’n allen een gelukkig bestaan hebben? Eindelijk weer vrolijk de toekomst tegemoet zien? Zou het niet mooi zijn als overledenen hun organen die overbodig zijn geworden automatisch ter beschikking zouden stellen? Diverse landen hebben dit al goed geregeld, waarom Nederland niet? Wat zou er trouwens tegen kunnen zijn?
Tegen:
In een land waar lijkverbranding al min of meer geaccepteerd is, komt er een nieuw fenomeen bij: het automatisch ter beschikking stellen van het stoffelijk overschot. Is het voor ieder wel een geruststellend idee om op je sterfbed bij je laatste adem te moeten horen: “Ja, zodra we zeker zijn dat de patiënt is overleden, gaan we snijden…” Diverse bruikbare onderdelen worden uit het lijk verwijderd en snel afgevoerd. Vraag blijft: Is misbruik van orgaanhandel te voorkomen? En: hoeveel privacy heeft een individue nog over? Hoeveel zelfbeschikkingsrecht heeft een mens nog, als hij/zij niet (meer) voldoende besef heeft om zelfgekozen en bewuste beslissingen te maken?
Vervolg
Wat zou het vervolg kunnen zijn, als dit wetsvoorstel door de Eerste Kamer op 13 februari wordt aangenomen? Verdwijnen dan de wachtlijsten voor vervangende organen dan als sneeuw voor de zon en is iedereen gelukkig? Opent deze nabestaandenregeling niet een mogelijkheid voor een volgende stap? Staat er dan niet bijvoorbeeld een wetsvoorstel op stapel voor ieder die geen testament heeft zijn/haar bezittingen automatisch te laten vervallen aan de Staat? Voor de goede orde: zover is het nog niet, maar als eenmaal zo’n balletje gaat rollen, waar stopt het dan, waar houdt het op?
Alternatieven
Ook de technische medische wetenschap heeft niet stilgestaan. Hoeveel mensen in Nederland leven al met een pacemaker of een kunstnier? Natuurlijk, dat zijn kostbare, kunstmatige en slimme apparaten die het leven aangenaam kunnen maken. En de technische mogelijkheden worden steeds meer en beter ontwikkeld. Het zou best kunnen, dat over enkele decennia orgaandonatie overbodig wordt. Niets is onmogelijk. Vraag blijft: Hoeveel respect blijft overeind voor de nagedachtenis van overledenen?
Eigen keus
Trouwens als het wetsvoorstel voor orgaandonatie na het overlijden wordt aangenomen, blijft de mogelijkheid open voor ieder om tijdens het leven een eigen keus te maken. In een zelfgeschreven codicil kan ieder opnemen, wat er na overlijden moet gebeuren als het gaat over begraven/cremeren/orgaandonatie. En tijdens het eigen leven kan een gezond mens ook de keus maken bijvoorbeeld één van zijn/haar gezonde nieren ter beschikking te stellen.
Twee filmpjes over orgaandonatie: het eerste (‘voorlichtings-‘)filmpje uit 2012 en een recenter filmpje van 6 maanden geleden: